کسی که دانا باشد دشمنانش را به دوست تبدیل می‌کند

دانایی، قدرت تشخیص ماهیت خواسته‌ها تعریف شده است. هر انسانی دارای خواسته‌های متعدد و گوناگون است؛ دانایی تشخیص می‌دهد کدام خواسته درست است یا به عبارتی معقول است و کدام خواسته نادرست و یا نامعقول است. انسان دانا، خواسته‌های خود را قبل از اقدام و پرداختن به آن‌ها، تحلیل و بررسی می‌کند و از ماهیت آن‌ها اطمینان حاصل می‌نماید. انسان دانا، انسانی است که به‌فرمان عقل نزدیک شده و خواسته‌های نامعقول را کنار می‌زند در این حالت از او اشتباه سر نمی‌زند، اما اگر در تشخیص ماهیت خواسته‌ها دچار اشتباه شود ممکن است از او اشتباه سربزند، پس اشتباه نشانه نادانی است. مثلث دانایی از سه ضلع آموزش، تجربه و تفکر تشکیل‌شده است به بیان دیگر، برای رسیدن به دانایی در موضوعی، بایستی آموزش و تفکر وجود داشته باشد تا به دانایی برسیم.

اما دانایی به مفهوم عملکرد درست نیست ممکن است ما در خصوص موضوعی به دانایی رسیده باشیم اما توان عمل به دانایی خود را نداشته باشیم، تفاوت دانایی با دانایی مؤثر در این است که در مقوله دانایی، اضلاع مثلث آموزش، تجربه و تفکر با یکدیگر برابر نیستند، ممکن است آموزش زیاد باشد ولی تجربه و تفکر کم باشد یا تجربه زیاد باشد و آموزش کم باشد به‌هرحال در این شرایط، یعنی نابرابر بودن اضلاع مثلث دانایی و متساوی‌الاضلاع نبودن، باعث می‌شود که ما نتوانیم به دانسته خود عمل کنیم. سواد داشتن نشانه داشتن دانایی نیست خیلی از افراد هستند زمانی که درس می‌خوانند و تحصیلاتشان بالا می‌رود و این فکر اشتباه به سراغشان می‌آید که همه باید به من احترام گذاشته و به حرف من گوش دهند چون من فرد دانایی هستم و این کاملاً اشتباه است زیرا میزان دانایی، سواد نیست، تمدن نیست. انسان بودن  به لباس پوشیدن نیست، بایستی انسانی اندیشید و به رفتارها و عمل و سخن آزمایش الهی بدهد.

باسواد بودن، امروزی بودن، باکلاس بودن و غیره نشانه دانایی نیست بلکه دانایی به تفکر و تجربه ماست. ما امکان دارد در طول روز سر دوراهی یا چندراهی قرار بگیریم و این‌که کدام راه را انتخاب کنیم نشانه دانایی ما است. درخت هرچقدر پربارتر باشد سرش پایین‌تر است، پس افراد هرچقدر تحصیلات و آگاهی‌شان بالا می‌رود اگر فرد دانایی باشند افتاده‌تر و فروتن‌تر می‌شوند و هیچ‌گاه دچار غرور و تکبر نمی‌شوند. ما باید سعی کنیم با آموزش‌هایی که می‌گیریم و با دانایی که کسب می‌کنیم باید بتوانیم همه انسان‌ها را دوست داشته باشیم و از کسی کینه و تنفر نداشته باشیم حتی اگر نسبت به کسی حس بدی داریم سعی نکنیم نسبت به او بی‌تفاوت باشیم و فاصله‌مان را با او زیاد کنیم کسی که دانا باشد دشمنانش را به دوست تبدیل می‌کند و فرد نادان دوستانش را به دشمن تبدیل می‌کند.

به قلم: مسافر مجید طراح