مهم‌ترین اصل رشد شخصیت پذيرفتن مسئولیت است

مسئولیت، ظرفیت ( قبله گم کردن)؛ پیوندی میان روان‌شناسی و جهان‌بینی کنگره‌۶۰ است.
در مسیر درمان اعتیاد، بسیاری از مفاهیم روان‌شناسی و معنویت، با یکدیگر تلاقی می‌کنند. از جمله‌‌ی این مفاهیم، می‌توان به مسئولیت، ظرفیت و قبله‌گم‌کردن اشاره کرد. مفاهیمی که در سیستم آموزشی کنگره‌۶۰ جایگاه ویژه‌ای دارند و در فرآیند رشد فردی و جمعی اعضاء، بسیار موثر است. از سوی دیگر، روان‌شناسیِ‌مدرن نیز با تاکید بر مسئولیت‌پذیری، خودآگاهی و رشد‌درونی، ابعاد علمی این مفاهیم را تبیین کرده است. در این مقاله، به بررسی این سه مفهوم، با رویکردی ترکیبی می‌پردازیم.

۱_ مسئولیت: تولدی دوباره در مسیر آگاهی
در جهان بینی کنگره ۶۰، مسئولیت‌پذیری اولین گام برای بازسازی زندگی، پس از مصرف مواد‌مخدر است. همان‌طور که آقای مهندس، درکتاب (عقل،‌ایمان،‌عشق) می‌فرمایند: «تا زمانی که انسان نپذیرد مسئول آن چیزی است که به سرش آمده، در ظلمت باقی خواهد ماند.» از دیدگاه علمی نیز، "ویکتور فرانکل" روانپزشک اتریشی و بنیانگذار معنا‌درمانی، بر این نکته تاکید دارد که: «آزادی بدون مسئولیت، راهی به پوچی است.» او در کتاب «انسان در جستجوی معنا» می‌گوید: انسان در بدترین شرایط هم حق انتخاب دارد و این انتخاب، از مسئول بودن او نسبت به زندگی‌اش می‌آید. "جردن‌پترسون"، استاد روان‌شناسی دانشگاه تورنتو، در کتاب «۱۲ قانون‌زندگی» یکی از مهم‌ترین اصول رشد شخصیت را پذیرفتن مسئولیت حداکثری می‌داند. او می‌گوید: «زندگی بدون بار مسئولیت، هیچ معنا و نظمی ندارد.» در فرآیند درمان، پذیرش مسئولیت، به معنای ترک نقش (قربانی) و ورود به نقش (سازنده) است. کسی که مسئولیت انتخاب‌ها، احساسات و رفتار خود را می‌پذیرد؛ توان تغییر را به دست می‌آورد.

۲_ ظرفیت: فضای پذیرش، حقیقت و رشد
ظرفیت در آموزه‌های کنگره ۶۰ به عنوان توان فرد، برای دریافت حقیقت و پذیرش مسئولیت، تعریف می‌شود. جمله‌ی معروفی در لژیون‌ها وجود دارد: «اگر دانایی از ظرفیت بیشتر شود، فرد دچار آسیب می‌گردد.» "اریک اریکسون" در نظریه‌ی مراحل رشد روانی، ظرفیت روانی را شرط عبور موفق از بحران‌های هر مرحله، می‌داند. مثلاً در دوران نوجوانی؛ اگر فرد ظرفیت پرسش‌گری و شکل‌گیری هویت را نداشته باشد، دچار سردرگمی هویتی می‌شود. در روان‌شناسی، ظرفیت با مفاهیمی چون تحمل ناکامی و تاب آوری نیز در ارتباط است. کسی که ظرفیت بالا دارد، در برابر سختی‌ها فرو نمی‌‌پاشد؛ بلکه از آن‌ها برای رشد استفاده می‌کند. در درمان اعتیاد، اگر ظرفیت روانی فرد رشد نکند، ممکن است نتواند واقعیت‌های زندگی، تعهدات یا حتی حقایق ساده را تحمل کند. این مسئله می‌تواند منجر به بازگشت یا پرخاشگری و انکار شود. "کارل راجرز"، بنیانگذار روان‌درمانیِ مراجع محور، تاکید می‌کند که رشد واقعی، تنها زمانی ممکن است که فرد بدون قضاوت، با خود رو‌به‌رو شود؛ اما این کار نیاز به ظرفیت روانی دارد.

۳_ قبله گم کردن: سرگردانی، بدون چراغ دانایی.
در کنگره ۶۰ اصطلاح «قبله گم کردن» به معنای گم کردنِ مسیرِ درست زندگی یا درمان، به کار می‌رود. این اتفاق معمولاً زمانی می‌افتد که فرد از جهان‌بینی، هدف و ارزش‌های خود فاصله بگیرد. در واقع، قبله گم کردن، همان بحرانِ‌معنا است، که "ویکتور فرانکل" آن را خلأ وجودی می‌نامد. به گفته‌ی او: «بسیاری از انسان‌ها ‌می‌دانند برای چه زندگی می‌کنند؛ اما می‌خواهند چگونه زندگی کنند.» درمان اعتیاد بدون داشتن هدف، مثل سفر در بیابانی بی‌نقشه است. قبله یعنی مقصد، هدف و درک عمیق از دلیل بودن. وقتی فرد قبله‌اش را گم کند، دچار بلاتکلیفی، ناامیدی و اغلب بازگشت به گذشته می‌شود. از منظر روان‌شناسی وجودی، مانند دیدگاه "رو لومی"، گم کردن قبله، نشانه‌ی نداشتن معنای شخصی و خلأ ارزشی‌درونی است. در کنگره‌۶۰، قبله‌گم‌کردن، معمولاً با ضربه به مثلث‌دانایی (آگاهی، تجربه، آموزش) اتفاق می‌افتد؛ جایی که فرد، یکی از پایه‌ها را نادیده می‌گیرد و از مسیر تعادل خارج می‌شود.
مسئولیت، ظرفیت و قبله گم کردن سه ضلع حیاتی در مثلث تغییر و رشد فردی هستند‌. کسی که مسئولیت‌پذیر است، ظرفیت رشد را دارد و قبله‌اش روشن است، پس می‌تواند از تاریکی عبور کرده و به روشنایی برسد. ترکیب دیدگاه‌های علمیِ روان‌شناسی و آموزه‌های جهان‌بینی کنگره‌۶۰ نشان می‌دهد که درمان اعتیاد، تنها ترک ماده نیست؛ بلکه یک بازسازی کامل روان، هویت و هدف زندگی است.

تایپ:همسفر لیلا رهجوی راهنما معصومه (لژیون سردار)

 ویراستاری:مرزبان خبری همسفر ندا (لژیون سردار)

ارسال:نگهبان سایت همسفر سمیرا رهجوی راهنما معصومه (لژیون سردار )

همسفران نمایندگی بروجرد