مسیر تکامل توقف ندارد

وادی دهم به درستی بیان می‌کند که صفت گذشته در انسان صادق نیست؛ چون جاری است. این حقیقت، سنگ بنای تمام تغییرات است. این وادی‌ها قوانین حیاتی هستند که برای احیاء و بازگرداندن انسان به مسیر صحیح زندگی طراحی شده‌اند. هدف از اجرای این قوانین، تحقق تغییرات درونی و بیرونی و تبدیل شدن به یک «انسان واقعی» است؛ انسانی که با صفات ارزشمند ترخیص (آزاد) شده و شایستگی ورود به جهان‌های بالاتر را کسب کند. در این جهان مادی اگر صفات ناپسند و حس‌های منفی (که لازمه‌ مواجهه با سختی‌ها و تغییرات هستند) را درک و مدیریت نکنیم، آن‌ها به جهان‌های دیگر نیز منتقل خواهند شد و مشکلات ما را تعمیق می‌بخشند. سفر انسان، سفری است از قطره‌ای در سیلاب مشکلات و سختی‌ها (که همچون قطرات باران مسیر سخت زمین را طی می‌کند) تا رسیدن به دریای هدف نهایی. این وادی همچون شمشیری برنده عمل می‌کند: هم هشداری نسبت به سقوط می‌دهد، هم امیدی به بازگشت و صعود را زنده نگه می‌دارد.

موهبت بزرگ انسان، اختیار است؛ تغییر صفات، کاملاً بر مبنای انتخاب آگاهانه‌ ما صورت می‌پذیرد. هر لحظه از زندگی یک، دوراهی امتحان و انتخاب است؛ هشدار می‌دهد که مقصد نهایی ما بستگی به راهی دارد که انتخاب می‌کنیم؛ اما امید به بازگشت را نیز به دلیل سعه‌ رحمت الهی (خداوند بخشنده و مهربان) فراهم می‌آورد. اگر در اثر جهل و ناآگاهی قدم در مسیر تاریکی‌ها گذاشته‌ایم و اکنون اشتباه خود را درک کرده‌ایم، قابلیت بازگشت همواره وجود دارد. این وضعیت را می‌توان با فرد مصرف‌کننده‌ای مقایسه کرد که در اعماق اعتیاد (۶۰ درجه زیر صفر) قرار گرفته و تمامی حس‌هایش در صور آشکار و پنهان منجمد شده است. این فرد می‌خواهد ببیند؛ اما نمی‌بیند می‌خواهد فریاد بزند اما نمی‌تواند؛ می‌خواهد محبت کند، حرکت کند یا حس کند؛ اما نمی‌تواند. اعتیاد که نتیجه‌ خواسته‌های نامعقول است، انسان را در سکون و توقف قرار می‌دهد.

وادی دهم این نوید حیاتی را می‌دهد که انسان در هر جایگاهی که باشد، قابلیت تغییر دارد؛ اما این تغییر، نیازمند ایمان سالم است. ایمان سالم زمانی ارزش می‌یابد که با عمل سالم همراه شود. وقتی کار درستی انجام می‌دهیم، حس سالم آشکار می‌شود؛ احساس خوبی به دست می‌آوریم. از دل حس سالم، عقل سالم پدیدار می‌گردد؛ زیرا حس اولین نیرویی است که قوه عقل را به کار می‌اندازد. در نهایت، از عقل سالم، عشق سالم متولد می‌شود. تنها در این صورت است که صفت گذشته‌ ما شکسته و تغییر می‌یابد. برای نیل به این تغییرات پایدار، تنها یک راه وجود دارد: تزکیه و پالایش مداوم، چنگ زدن به ریسمان الهی و قرار گرفتن در صراط مستقیم. قرار گرفتن در مسیر ارزش‌ها، یاری خداوند را به همراه دارد؛ همان‌گونه که در آیه ۲۵۷ سوره بقره آمده است: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ».

مسیر تکامل توقف ندارد. زندگی هر فرد در این ساعت اندازه‌گیری شده، پایانی مشخص دارد؛ اما ارزش حیات و تلاش برای رسیدن به کمال، باقی است. انسان نباید از کوشش دست بردارد. همان‌گونه که حضرت علی (ع) فرموده‌اند: «برای دنیایت آن‌چنان تلاش کن گویی همیشه زنده‌ای و برای آخرتت جوری زندگی کن که گویی لحظه دیگر خواهی مرد.» وادی دهم نه تنها یک درس برای رهایی از گذشته است؛ بلکه یک نقشه راه برای تداوم حرکت در مسیر روشنایی تا آخرین لحظه است. همان‌طور که بیان شد، وادی دهم نویدبخش این حقیقت بنیادین است که انسان در زندان صفات گذشته‌اش زندانی نیست؛ بلکه با تکیه بر اختیار و ایمان سالم عملی، قابلیت خروج از آن را دارد. اولین گام برای «تغییر صفت گذشته» و جلوگیری از تقویت نفس اماره، قطع ورودی‌های منفی است. همان‌طور که برای یک گیاه، آب سمی حکم مرگ دارد برای روح انسان نیز داده‌های حسی و فکری مسموم، امکان ظهور حس سالم را از بین می‌برد.

اگر فرد در مسیر تزکیه قرار گرفت و شروع به «عمل سالم» کرد، باید مطمئن شود که خوراک فکری و حسی‌اش نیز سالم است. این همان سکوت و تفکر است که به عقل فرصت می‌دهد تا نیروی خود را به درستی به کار گیرد و از حالت انجماد خارج شود (همانند فردی که در دمای ۶۰ درجه زیر صفر است و حس‌هایش کار نمی‌کند). تغییر صفت گذشته صرفاً یک لحظه رهایی نیست؛ بلکه یک تعهد مداوم به شکستن «نفس اماره» است. نفس اماره، همان فرمانده صفات منفی گذشته است که همواره سعی دارد با استفاده از ترس، تردید و بازگشت به عادت‌های قدیمی، انسان را به عقب برگرداند.

وادی دهم می‌آموزد که ما صرفاً در حال ترک یک عادت نیستیم؛ بلکه در حال تغییر یک صفت بنیادین هستیم. صفت، عمیق‌تر از عادت است و نیاز به جایگزینی با یک صفت متضاد (مانند جایگزینی صفت خودخواهی با صفت ایثار) دارد. در حالی که رحمت الهی (سعه رحمت) همواره مسیر بازگشت را باز نگه می‌دارد، این امکان به معنای سلب مسئولیت نیست. اختیار انسان حکم می‌کند که این بازگشت و صعود نیازمند کوشش مستمر باشد. امید به رحمت نباید تبدیل به بهانه‌ای برای تنبلی و عدم اقدام شود. هر لحظه یک امتحان است و ما باید فعالانه در امتحان «انتخاب» شرکت کنیم.

نتیجه‌گیری:
وادی دهم نه تنها یک درس آموزنده درباره ماهیت تغییر است؛ بلکه یک میدان نبرد فعال را ترسیم می‌کند که در آن انسان باید با نگهبانی از ورودی‌های خود، عملی سالم را آغاز کرده و با تکیه بر اختیار و ایمان، صفات گذشته را در زنجیره‌ای از تحولات درونی بشکند تا بتواند به آزادی و رسیدن به جهان‌های بالاتر نائل آید.

منبع: کتاب عشق (۱۴ وادی برای رسیدن به خود)، وادی دهم بخش ۱، ۲ و ۳
نویسنده: همسفر منصوره رهجوی راهنما همسفر اعظم (لژیون سوم)
عکاس: همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر ندا (لژیون پنجم)
ویرایش و ارسال: همسفر زینب رهجوی راهنما همسفر اعظم (لژیون سوم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی وحید