سواد به‌تنهایی ملاک دانایی نیست

زمانی که از سواد صحبت می‌کنیم، ذهن بسیاری از ما ناخودآگاه به سمت خواندن و نوشتن می‌رود.

سال‌ها فکر می‌کردم همین که باسواد باشم؛ یعنی آدم آگاهی هستم و می‌توانم مسیر درست را تشخیص دهم؛ اما در مسیر زندگی بارها دیدم کسانی را که بالاترین مدارک دانشگاهی را دارند؛ اما در ساده‌ترین مسائل زندگی دچار خطا می‌شوند و در مقابل، کسانی که حتی خواندن و نوشتن بلد نبودند؛ اما آن‌قدر درست و زیبا زندگی می‌کردند که برایم الگو شدند. این تجربه‌ها به من آموخت که سواد به‌تنهایی ملاک دانایی نیست.

دانایی یک مرحله فراتر از سواد است. دانایی به معنا درک درست از هستی، قوانین زندگی و تشخیص خوب از بد است. شخصی که دانا است، می‌تواند راه درست را از نادرست تشخیص دهد؛ اما باز هم این کافی نیست؛ زیرا تنها دانستن دلیل بر درست عمل کردن نیست. چه بسیار افرادی که می‌دانند دروغ بد است؛ اما باز هم دروغ می‌گویند یا می‌دانند مواد مخدر و سیگار چه ضرری دارد؛ اما همچنان به سمت آن می‌روند، اینجاست که دانایی مؤثر معنا پیدا می‌کند. دانایی مؤثر؛ یعنی آنچه می‌دانیم، در رفتار و انتخاب‌های روزمره‌ ما دیده شود. دانایی مؤثر پلی بین آگاهی و عمل یا به عبارتی دیگر تبدیل دانستن به بودن است.

برای من، تفاوت این سه واژه مانند سه پله است که عبارتند از:
۱- سواد؛ یعنی بتوانم کتابی را بخوانم. 
۲- دانایی؛ یعنی بتوانم مفهوم آن کتاب را درک کنم.
۳- دانایی مؤثر؛ یعنی آنچه را فهمیدم در زندگی‌ خود اجرا کنم.

اگر من تنها در پله‌ اول بمانم، مانند کسی هستم که چراغی در دست دارد؛ اما بلد نیست از آن استفاده کند و اگر در پله‌ دوم بمانم، تنها آگاهی دارم؛ اما قدمی برنمی‌دارم؛ اما زمانی که به پله‌ سوم می‌رسم، تازه مسیر واقعی زندگی برایم روشن می‌شود؛ به همین دلیل است که می‌گویند جامعه‌ ما نه تنها به سواد، بلکه به دانایی مؤثر نیاز دارد؛ زیرا تنها در سایه‌ دانایی مؤثر است که روابط انسانی درست می‌شود، خانواده‌ها از آسیب دور می‌مانند و انسان می‌تواند به آرامش واقعی برسد.

امروز آموزش گرفته‌ام که اگر می‌خواهم زندگی سالمی داشته باشم باید هر روز از خود بپرسم: «آنچه می‌دانم، چقدر در رفتارم جاری شده است؟» و همین سؤال ساده، می‌تواند چراغ راه من برای ادامه‌ سفر زندگی‌ام باشد.

رابط خبری: همسفر شهناز، مرزبان خبری پارک غدير میبد یزد
نویسنده: همسفر فاطمه رهجوی راهنما همسفر زهرا (لژیون ششم)
ویرایش و ارسال: راهنمای تازه‌واردین همسفر الهه دبیر سایت از نمایندگی ملاصدرا
گروه ورزش همسفران کنگره۶۰