قضاوت رابطه مستقیمی با جهالت دارد

قضاوت و جهالت دو مقوله پیوسته و مکمل یکدیگر هستند؛ درواقع جهالت بستری مناسب برای قضاوت‌های نادرست فراهم می‌کند. قضاوت یک فرآیند ذهنی مثبت یا منفی است که افراد درباره دیگران و موقعیت‌ها نظر می‌دهند؛ درحالی‌که این فرآیند براساس اطلاعات موجود، تجربیات و باورهای شخصی صورت می‌گیرد.

در جهان‌بینی مثلث دانایی در مقابل مثلث جهالت قرار دارد. جهالت با خود ترس، ناامیدی و منیت را به همراه می‌آورد و نتیجه آن نداشتن امنیت است؛ البته ناگفته نماند که حرص، بخل و خودخواهی زاییده جهالت و صفات منفی میوه‌های آن هستند.

اگر نسبت به شخصی ظن و گمان بد ببریم و در مورد آن تجسس کنیم، ناخودآگاه با ورود به مرحله سرزنش شروع به غیبت کردن می‌کنیم؛ اما بهتر است افکار و اندیشه‌هایمان را مثبت کنیم تا از گزند قضاوت و‌ جهالت در امان باشیم.

همه ما قضاوت‌کننده هستیم و هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که قضاوت نمی‌کند؛ چراکه این عمل نتیجه کارکرد طبیعی مغز ماست؛ بنابراين کار ما توقف قضاوت مثبت نیست؛ بلکه در خواست فکر نکردن است؛ چراکه مغز ما ماشین تولید فکر است؛ پس نباید بر مبنای قضاوت‌های خود رفتار کنیم.

قضاوت رابطه مستقیمی با جهالت دارد. قضاوت به معنای حکم کردن و جهالت به معنای ندانستن است. مطمئن باشید چیزهایی که مشاهده می‌کنیم، تمام چیزی نیست که وجود دارد. فکر کردن دشوار است؛ ولی اکثر مردم قضاوت می‌کنند؛ اما از طرف دیگر قضاوت آسان است و نیازی به تفکر ندارد.

اگر قرار باشد که کار‌آگاهان با اولین نشانه‌ها و مدارک نتیجه‌گیری کنند؛ احتمالاً مجرمان زیادی از قانون فرار خواهند کرد و افراد بی‌گناه زیادی به ناحق مجازات خواهند شد. عقل آدمی برای این‌که بتواند به‌درستی قضاوت کند؛ بایستی بداند و آگاه باشد. گویی قدرت عقل به اندازه دانایی او است و هرچه دانایی انسان‌ها در بستر آموزش، تفکر و تجربه افزایش یابد؛ قطعاً خطا در قضاوت‌ کردن کمتر می‌شود و باعث انتخاب‌های سالم می‌شود که نتیجه آن صلح و آرامش است.

اگر سطح آگاهی، شناخت و معرفت انسان کم باشد، به راحتی فریب ظواهر را خورده و مشکلات زیادی برای خود و دیگران به‌وجود می‌آورد. هرچه سطح دانایی بالا باشد، قضاوت راجع‌به دیگران کم‌تر می‌شود. انسان جاهل بیشتر در مورد دیگران قضاوت می‌کند و در هر کاری دخالت می‌کند.

قدرت قضاوت ماوراء تصور ماست‌؛ بنابراین اگر این قضیه برای ما جا بیفتد جرأت نمی‌کنیم که در مورد کسی قضاوت کنیم و خیلی از کارها را به راحتی انجام می‌دهیم. اگر به این موضوع فکر کنیم که چه چیزی انسان‌ها را کنار یکدیگر نگاه داشته است؟ جایی است که انسان احساس خوبی دارد که قضاوت نمی‌شود، چگونه این احساس به‌وجود می‌آید؟ باید فضا سالم باشد تا با انجام اعمال سالم و کارهای مثبت بتوانیم این احساس را به‌وجود آوریم.

در قرآن کریم به‌ صراحت از قضاوت کردن درباره دیگران به‌ویژه قضاوت براساس ظواهر نهی شده است و به این نکته تأکید دارد که قضاوت درباره افراد و جایگاه آن‌‌ها نزد خداوند، به عهده انسان نیست و تنها خداوند است که از باطن افراد آگاه است و به حق قضاوت خواهد کرد. خدایا صدای افکار من را خاموش کن تا صدای تو را بشنوم. آن‌قدر غرق در قضاوت هستم که فراموش کردم قاضی تو هستی.

نویسنده: همسفر مریم رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون سوم)
رابط خبری: همسفر اعظم رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون سوم)
عکاس: همسفر زهره رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون سوم)
ارسال: همسفر مژگان رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون سوم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی جواد گلپایگان