آشفتگی، نشانی از قبله گم کردن

ظرفیت و قبله گم کردن دو مفهوم بنیادین در آموزش‌های کنگره ۶۰ هستند که ریشه‌های عمیقی در آموزه‌های قرآن کریم و فلسفه زندگی دارند. این مفاهیم در کنگره ۶۰ به‌عنوان کلیدهای اصلی تعادل، مسئولیت‌پذیری و رشد فردی مطرح می‌شوند و در کتاب‌ها و سی‌دی‌های آموزشی کنگره به‌تفصیل بررسی شده‌اند.

ظرفیت: تعریف و اهمیت ظرفیت به معنای گنجایش و توانایی پذیرش مسئولیت‌ها و شرایط زندگی است. در کنگره ۶۰ ظرفیت به‌عنوان اندازه‌ای تعریف می‌شود که هر فرد می‌تواند مسئولیت‌های متناسب با آن را بپذیرد و به‌خوبی انجام دهد. ظرفیت یک ویژگی ذاتی نیست بلکه با آموزش، تجربه و افزایش دانایی به مرور زمان افزایش می‌یابد. قرآن کریم نیز به مفهوم ظرفیت و صبر اشاره دارد؛ مثلاً در آیه «لَن يُكَلِّفَ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا» (بقره، 286) خداوند می‌فرماید که هر کس را به اندازه توانایی‌اش مسئول می‌داند، که بیانگر تناسب مسئولیت با ظرفیت است.

مسئولیت یعنی وظیفه‌ای که بر عهده فرد گذاشته شده و باید پاسخگو باشد. اگر فرد مسئولیتی را بپذیرد که ظرفیت آن را ندارد، دچار آشفتگی و سردرگمی می‌شود که در کنگره به آن «قبله گم کردن» گفته می‌شود. قبله گم کردن یعنی گم کردن جهت و هدف زندگی، فراموش کردن اصول و پیمان‌های اولیه و خروج از صراط مستقیم. در قرآن نیز مفهوم قبله گم کردن به معنای گمراهی و دور شدن از راه حق آمده است.

در رابطه ظرفیت و قبله گم کردن در کنگره ۶۰ در کنگره ۶۰ تاکید می‌شود که هر فرد باید مسئولیت‌هایی را قبول کند که متناسب با ظرفیتش باشد. اگر مسئولیتی فراتر از ظرفیت پذیرفته شود، فرد از تعادل خارج شده و قبله خود را گم می‌کند. این حالت باعث ایجاد منیت، غرور و رفتارهای غیرمتعادل می‌شود که نتیجه آن تخریب خود و اطرافیان است. افزایش ظرفیت با آموزش، تفکر، تزکیه نفس و خدمت کردن همراه است و به فرد کمک می‌کند تا مسئولیت‌های بزرگ‌تر را بپذیرد بدون آنکه قبله‌اش را گم کند. آموزه‌های قرآنی و فلسفی مرتبط قرآن کریم بارها به اهمیت صبر، توکل و حفظ جهت درست در زندگی اشاره کرده است. صبر و تحمل (ظرفیت) به انسان کمک می‌کند تا در برابر مشکلات و مسئولیت‌ها پایدار بماند و از مسیر حق منحرف نشود. همچنین مفهوم «صراط مستقیم» در قرآن، همان قبله حقیقی است که انسان باید آن را گم نکند و همواره در مسیر آن حرکت کند. در سوره حمد آمده است: «اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» که درخواست هدایت به راه مستقیم است.مولانا درباره ظرفیت انسان و استعدادهای او دیدگاهی عمیق و گسترده دارد. او انسان را موجودی با عظمت و جوهر وجودی عالم می‌داند که همه موجودات دیگر در برابر او فرع و تابع‌اند. ظرفیت انسان از نظر مولانا شامل استعدادهای فراوانی است که اگر شکوفا شوند، انسان می‌تواند به قله کمال برسد و حتی از فرشتگان برتر شود، و اگر این ظرفیت‌ها به درستی به کار گرفته نشوند، انسان ممکن است به پایین‌ترین درجات سقوط کندمولانا ظرفیت دل و جان انسان را همچون ظرفی می‌بیند که نور حق در آن می‌تابد، اما این نور نه به دلیل ظرفیت ظرف بلکه به دلیل حضور و جستجوی آن در دل انسان دیده می‌شود.

ظرفیت واقعی انسان در پذیرش و جستجوی نور الهی است، نه فقط در توانایی ظاهری او. انسان در این نظام، موجودی است که هم دارای اختیار و تدبیر است و هم تحت قضا و قدر الهی قرار دارددر کل، ظرفیت انسان در دیدگاه مولانا نه تنها به توانایی‌های طبیعی و ذاتی او مربوط است، بلکه به استعداد روحانی و جستجوی حق و کمال نیز گره خورده است، که این ظرفیت می‌تواند انسان را به مقام انسان کامل برساند.از نظر فلاسفه و دانشمندان، ظرفیت انسان به دو بعد اصلی تقسیم می‌شود: ظرفیت عقلانی و ظرفیت روحی. ظرفیت عقلانی انسان می‌تواند در گستره‌ای وسیع رشد کند، اما محدودیت‌هایی نیز دارد، زیرا عقل انسان نمی‌تواند به همه اسرار هستی دست یابد و دانش او همواره محدود است. با این حال، ظرفیت عقل به معنای فعلی آن قابل افزایش است و انسان می‌تواند با کسب دانش و تجربه آن را توسعه دهد.در بعد روحی، ظرفیت انسان بی‌نهایت و نامحدود تلقی می‌شود، زیرا روح از عالم بی‌نهایت آمده و قابلیت تکامل و گسترش تا بی‌نهایت را دارد. این ظرفیت روحی از طریق الهام، اشراق و کمالات معنوی قابل افزایش است و محدود به ظرفیت‌های مادی مغز نیست.

مسئولیت انسان نیز از همین ظرفیت‌ها ناشی می‌شود. کانت بر آزادی اراده و خودمختاری انسان تأکید دارد و معتقد است انسان‌ها به دلیل داشتن اراده آزاد، مسئول اعمال خود هستند و می‌توانند اهداف اخلاقی و معنوی خود را تعیین کنند. این آزادی و ظرفیت وجودی، کرامت انسانی را شکل می‌دهد و انسان را از موجودات صرفاً مادی متمایز می‌کند. در خصوص «قبله گم کردن» یا گمراهی، فلسفه و عرفان آن را ناشی از عدم استفاده صحیح از ظرفیت‌های عقل و روح می‌دانند. وقتی انسان از ظرفیت‌های خود غافل شود یا در مسیر نادرستی قرار گیرد، دچار سردرگمی و گمراهی می‌شود. این موضوع به معنای عدم تحقق مسئولیت انسانی است که باید با رشد عقلانی و معنوی برطرف شود. 

در نتیجه‌ ظرفیت و مسئولیت مفاهیمی هستند که باید در تعادل باشند تا انسان دچار قبله گم کردن نشود. ظرفیت، توانایی پذیرش مسئولیت است که با آموزش و تجربه افزایش می‌یابد و مسئولیت، تعهد به انجام وظایف است. قبله گم کردن یعنی خروج از تعادل و گم کردن هدف و جهت زندگی که باعث سردرگمی و تخریب می‌شود. آموزه‌های کنگره ۶۰ همراه با آیات قرآن کریم، مسیر روشنی برای افزایش ظرفیت، پذیرش مسئولیت متناسب و حفظ قبله حقیقی ارائه می‌دهند تا انسان در صراط مستقیم باقی بماند و به تعالی برسد. منابع:کتاب ۶۰ درجه،کتاب عشق

منابع:
قرآن کریم
کتاب عشق و کتاب 60 درجه زیر صفر
نویسنده: همسفر پریسا، راهنما همسفر لیلا (لژیون نهم)
ویراستار و ارسال: همسفر رها (نگهبان سایت)
همسفران نمایندگی دکتر مسعود