بيماري مرموز؟

بخش اول

در يكي از مجلات همشهري به نام سرنخ، هر هفته چند صفحه‌ای به سرگذشت يكي از رها يافتگان از بند اعتياد اختصاص داده می‌شود. يك هفته مربوط به رها يافتگان کنگره‌ی 60 است و يك هفته مربوط به بهبود يافتگان انجمني ديگر. شايد بعضي از جستجوگران راه رهايي از اعتياد و يا خانواده‌های آن‌ها مطالب اين صفحات از مجله‌ی همشهري سرنخ را دنبال كنند و با توجه به مطالبي كه از زبان رها يافتگان از بند اعتياد عنوان می‌شود براي رهايي خود برنامه ريزي كنند. كسي كه دو هفته پشت سر هم مطالب اين صفحات را بخواند با موضوع عجيبي روبرو می‌شود. در هفته‌ای كه مربوط به سرگذشت بهبود يافتگان انجمني به غير از كنگره است جملاتي را می‌خواند كه عیناً آن‌ها را براي شما می‌آورم (اين جملات را شخصي گفته است که ۱۶  سال است به قول خودش مواد مصرف نمی‌کند): من ياد گرفته‌ام كه بيمار هستم، اصول انجمن اين را به من ياد داده است، انجمن می‌گوید ما بيماري اعتياد را يا از خانواده می‌گیریم يا از جامعه. من می‌خواهم به كساني كه اعتياد دارند يا در خانواده‌شان معتاد وجود دارد بگويم كه اعتياد بیماری ناشناخته‌ای است و ما از آن چيزي نمی‌دانیم. تمام چيزي كه ما از اعتياد می‌دانیم به اندازه‌ی يك دانه شن است در كنار تمام شن‌های ساحل.

هفته‌ی بعد كه شخص جوياي راه رهايي از اعتياد صفحات ياد شده را كه اين بار به رها يافتگان کنگره‌ی 60 اختصاص داده شده است را می‌خواند با چنين جملاتي روبرو می‌شود: اعتياد بيماري است كه درمان دارد. درمان دارويي هم دارد. داروي درمان آن هم شربت اوپيوم تينكچر يا شربت ترياك است. ما در کنگره‌ی 60 طول درمان داريم كه 11 ماه است و بعد از آن اگر دستورات راهنمايمان را مو به مو اجرا كنيم و در جلسات شركت كنيم به درمان قطعي اعتياد می‌رسیم. بعد از درمان ما ديگر نسبت به مواد بی‌حس هستيم و با ديدن مواد دست و پايمان نمی‌لرزد. کنگره‌ی 60 معتقد است كه اعتياد بيماري شناخته شده‌ای است و چيز مجهولي در مورد آن وجود ندارد و روز به روز بر دانش كنگره نسبت به انسان و مواد مخدر كه اجزاء تشكيل دهنده‌ی اعتياد هستند افزوده می‌شود.

حال شما خود را به‌جای شخص جوياي راه رهايي از اعتياد قرار دهيد. به‌راستی كدام يك از اين دو حقيقت را می‌گویند؟ شخص اول می‌گوید كه بعد از 16 سال مصرف نكردن مواد هنوز هم بيماري اعتياد را با خود به همراه دارد و فقط در اين 16 سال جلوي رشد آن را گرفته است. شخص دوم می‌گوید بعد از 11 ماه به درمان قطعي می‌رسد و بيماري به طور كلي از وجود او ريشه كن می‌شود. شخص اول می‌گوید اعتياد بيماري مرموز و ناشناخته‌ای است كه به‌اندازه‌ی يك شن از آن می‌دانیم و شخص دوم می‌گوید كه اعتياد شناخته شده است و چيز مجهولي در مورد آن وجود ندارد. كدام يك درست می‌گویند؟ بیایید بررسي كنيم.

شايد نزديك به چند هزار سال از آغاز تمدن بشر می‌گذرد. در اين چند هزار سال بشر دوره‌های گوناگوني را پشت سر گذاشته است و با بیماری‌های زيادي دست و پنجه نرم كرده است. گاهي اين بیماری‌ها مانند طاعون، يك سوم جمعيت اروپا را به كام مرگ كشانده است. به تائيد مدارك مستند تاريخي، بيماري اعتياد از آغاز تمدن بشر با او بوده است و بشر اوليه گياهاني را می‌شناخته است كه با ريختن آن‌ها در آتش و استنشاق دود آن و يا جويدن آن‌ها دچار حالت غیرطبیعی می‌شده است و به‌مرور به آن گياهان وابسته می‌شده است. حال بياييد ببينيم كدام بیماری‌ای بوده كه به‌اندازه‌ی 10000 سال تمدن بشر قدمت داشته و تا كنون راه درمان آن پيدا نشده و هنوز اطلاعات ما از آن به‌اندازه‌ی يك شن است.

مهلک‌ترین بیماری‌هایی كه تلفات زيادي از نسل بشر گرفته‌اند بیماری‌های طاعون، سل، حصبه، وبا، آبله، هپاتيت و نظاير آن‌ها بوده‌اند. همه‌ی اين بیماری‌ها امروزه شناخته شده‌اند و راه درمان آن‌ها پيدا شده است. حتي براي پيشگيري از آن‌ها واکسن‌هایی ساخته شده است كه اگر در معرض آن بیماری‌ها نیز قرار بگيريد به آن‌ها مبتلا نمی‌شوید. شايد قدیمی‌ترین بيماري لاعلاج سرطان باشد كه آن هم  شناخته شده است ولي راه درمان آن هنوز به طور كامل شناخته نشده است و راه‌های موجود مانند شيمي درماني پرهزينه و پر خطر هستند و علاوه بر بافت‌های سرطاني بافت‌های سالم را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. با اين وجود هر ماه در سطح جهاني کنگره‌ها و سمينارهايي برپا می‌شود كه استفاده از آخرين پیشرفت‌های تكنولوژي (مانند تكنولوژي نانو و يا ميكرو سنسورها) براي درمان اين بيماري را بررسي می‌کند و نتایج بسيار خوبي هم حاصل شده است كه به‌زودی از مرحله‌ی آزمايشگاهي به  عمومي می‌رسند و سرطان به طور قطعي درمان خواهد شد. در مورد بیماری‌هايي كه در صد سال گذشته رواج یافته‌اند مانند ايدز هم در بيست سال گذشته همزمان با پيشرفت قابل ملاحظه‌ی همه‌ی علوم از جمله علم پزشكي و دارو سازي راه حل‌هایی پيدا شده است كه افق آينده را اميد بخش ساخته است. با اين حال عدم پيدا شدن درمان قطعي براي بیماری‌هايي مانند ايدز به معني ناشناخته بودن آن بيماري نيست. بيماري ايدز و سرطان هم شناخته شده‌اند و حتي عكس ويروس ايدز هم با كيفيت بالا در سایت‌های اينترنتي وجود دارد و مکانیزم عملكرد و تأثیر گذاري آن بر روي سيستم دفاعي و سلول‌های بدن و گلبول‌های خون هم شناخته شده است.

با اين مقدمه در مورد پیشرفت‌های علم پزشكي آيا می‌توان گفت اطلاعات بشر از بيماري اعتياد به‌اندازه‌ی يك شن است؟ آيا بشري كه تا 10 سال ديگر می‌خواهد بر روی مريخ شهرك مسكوني بسازد، بشري كه آزمايشگاهي با طول چندين كيلومتر در زير زمين ساخته است و با شتاب دادن به ذرات تشكيل دهنده‌ی اتم آن‌ها را به سرعتي نزديك سرعت نور رسانده است و بيگ بنگ را شبيه سازي كرده است تا ریزترین ذرات تشكيل دهنده‌ی ماده را شناسايي كند، آيا بشري كه با استفاده از سلول‌های بنيادين بافت‌های مرده‌ی بدن را جايگزين می‌کند، آيا اين بشر هنوز در مورد اعتياد به اندازه‌ی يك شن می‌داند؟ مگر اعتياد چه غول بي شاخ و دمي است كه آن قدر شناخت آن محال و غیرممکن است؟

نكته اينجاست كه وقتي عده‌ای دور هم جمع شوند و براي نيم قرن هر روز بگويند كه اعتياد مرموز و پيچيده است و ما نمی‌توانیم آن را بشناسيم، قطعاً نخواهند توانست اعتياد را بشناسند و اطلاعاتشان به اندازه‌ی همان یک شن باقي خواهد ماند؛ اما وقتي كسي بخواهد بداند كه اعتياد چيست و در اين راه تحقيق و پژوهش كند، قطعاً اطلاعات او در  مورد بيماري اعتياد گسترده خواهد شد. بنيان کنگره‌ی 60 بر پایه‌ی تحقيق و پژوهش بنا نهاده شده است و در تعريف كنگره 60 آمده است: «كنگره 60 تشكيلات تحقيقاتي مستقلي است كه با هدف رهايي مصرف كنندگاني كه هميشه خواستار رهايي از بند اعتياد بوده‌اند و راه حل منطقي و مناسبي براي آن پيدا نمی‌کرده‌اند بنا نهاده شده است.»

جامعه‌ی جهاني هر روز بيش از پيش عملكرد كنگره 60 را مورد توجه قرار می‌دهد.16 سال پيش آقای مهندس د‍ژاكام (بنیان کنگره‌ی ۶۰) براي ملاقات با يك مسئول رده پايين ساعت‌ها پشت درب اتاق آن مسئول منتظر می‌ماند اما امروز از او براي حضور در برنامه‌های مختلف تلويزيوني دعوت به عمل می‌آورند و به‌عنوان اصلی‌ترین صاحب نظر در مورد اعتياد همواره مورد توجه رسانه‌هاست. شايد خیلی‌ها در مورد اعتياد حرف بزنند و ادعا داشته باشند، اما كدام يك از آن‌ها آمار رسمي 10000 رها يافته از دام اعتياد را دارند؟ كدام يك از آن‌ها در لیگ‌های كشور تيم ورزشي دارند؟ كدام يك از آن‌ها داراي يك تشكيلات سازماني مستحكم هستند و به‌صورت گروهي بدون درگيري و نزاع خود را اداره می‌کنند؟

به‌راستی چه اتفاقي در کنگره‌ی 60 در حال رخ دادن است؟ اين اتفاق بزرگ چه طور صورت می‌گیرد؟ در بخش بعدي در مورد گوشه‌ای از دانش كنگره در مورد اعتياد مطالبي را بيان خواهيم كرد.  

مسافر: حسام عظیمی

لژیون: آقای علی صداقت

نمایندگی تهرانپارس