خشخاش چیست؟ - بخش سوم

تعداد روش های ترک اعتیاد شاید به تعداد مواد مخدر موجود در بازار متنوع باشد اما اینکه واژه «درمان اعتیاد» را بخواهیم برای پروسه ای در نظر بگیریم؛ گمان نمیکنم به غیر از سیستم کنگره 60 و روش درمانی آن روش دیگری یکچنین ادعایی را مطرح کرده باشد و اگر ادعای آن هست؛ نمونه های درمان شده واقعی آن شاید بسیار کمتر از انسان های وارد شده به سیستم باشد. در کنگره 60، روش درمانی ما DST و داروی درمان «اپیوم» و یا همان تریاک است که چون مصرف درمانی دارد آن را اپیوم معرفی میکنیم. با توجه به عنوان آغازنامه ی راهنمای محترم کنگره 60 آقای سعید نمکی «نقش دارویی اپیوم در درمان اعتیاد» بخش های منتخب آن از این پس به صورت هفتگی در روزهای چهارشنبه منتشر خواهد شد تا در گذر زمان نقش انسان های جاهل در تخریب چهره این ماده جادویی و خدادادی بیشتر مشخص شود. البته که پذیرش و فهم این موضوع نیاز به گذر زمان بیشتری خواهد داشت.

بخش سوم این سری از مقالات به بررسی علمی گیاه خشخاش می پردازد و نگاه آن کاملاً پزشکی بوده و از منابع معتبری در این راستا استفاده شده است. 

طبقه بندی علمی

نام علمی

نام علمی گیاه:  پاپاورا سمنیفروم

نام تیره: پاپاوراسه

نام فارسی: خشخاش                     

نام محلی: لاله کوهی

این گیاه از خانواده شقایق یا خشخاش و از جنس پاپاوراست. خشخاش یا کوکنار یک گیاه علفی یک‌ساله گل‌دار است که برای تولید تریاک از آن استفاده می‌شود. از نظر باغبانی، خشخاش تریاک، گیاه بسیار زیبایی است. خشخاش گیاهی لاغر با بلندی در حدود 90 تا 150 سانتی متر همراه با ساقه های کوچک جانبی است. در زمان شکوفه دادن چهار گلبرگ با رنگهای متنوع سفید، صورتی، آبی، قرمز تند و یا ترکیبی از این ها جوانه می زند. این گیاه از تیر تا مرداد گل می‌دهد. همچنین چندین گونه شقایق و زیرگونه آن نیز وجود دارند که برای اطلاع از آنها به منابع دیگر مراجعه شود. بخش‌های مختلف گیاه خشخاش به ویژه شیره خشک‌ شده کاسبرگ آن که به تریاک معروف است خاصیت آرام‌بخش، ضد درد و ضد اسهال دارد.

ازاینگونه، ترکیبات آلی استخراج میشوند که مصارف پزشکی، دارویی وصنعتی بسیاری دارند(آلکالوییدهای تریاک) از جمله این آلکالوییدها می توان به مورفین، تبایین، کدیین، نارسیین و چندین آلکالویید مهم دیگراشاره کرد. پس از رسیدن میوه که به صورت کپسول است با خراشیدن آن شیرابه سفیدرنگی بدست    می آید که با خشک کردن آن(آب آن گرفته شود) ماده ای قهوه ای رنگ به نام تریاک حاصل میشود.روغن خشخاش عمدتا مصرف خوراکی دارد و دارای مزه ای تلخ که بر گرفته از طبیعت سرد و خشک آن است. در داروسازی نیز طیف مصرفی وسیعی دارد و به صورت استعمال بر اندام های خارجی نیز کاربرد دارد.

گل

جوانه

کپسول

ریخت شناسی

گیاهی است علفی و یک ساله که دارای برگهایی با پهنک منقسم به قطعات عمیق دندانه دار و پوشیده از کُرک می باشد. گلهای آن به رنگ زرد، نارنجی با لکه های ارغوانی و در قاعده گلبرگ ها و میوه اش دراز و خورجین مانند می باشد.

ترکیبات شیمیایی

ساقه گلدار دارای مواردی نظیر گلوسین- کله ریت رین- سانگینارین- مواد رزینی- پکتیکی و نوعی ماده تلخ به نام گلوکوپتیرین می باشد.

خواص درمانی

قسمت هوایی این گیاه گاهی در طب عوام بعنوان مخدر و خواب آور استفاده می گردد، در اطفال به صورت دم کرده یا جوشانده مصرف می شود. سابقا از آن برای رفع بیماری قند استفاده می گردید.

خواص خشخاش

خشخاش چند نوع می باشد؛

۱ - سفید     ۲- سیاه     ۳- مشور     ۴- زبدی     ۵- شاخی   می باشند .

خشخاش یا "کوکنار" گیاهی از تیره "خشخاش پاپاورسیا" است که نام علمی آن همانطور که گفته شد پاپاورا سمنیفروم میباشد.

این گیاه که  "خشخاش سیاه" نیز نامیده میشود ،یکی از معروف ترین نمونه های این گیاه بوده که از آن شیره تریاک "افیون"استخراج مینمایند.خشخاش که در طب سنتی ریشه، برگ، گل، کپسول و دانه آن مورد استفاده قرار می گیرد، دارای ماده ای بنام "مورفین"است.

این گیاه با طبیعت سرد دارای خاصیت درمانی به شرح زیر میباشد:

دستگاه اعصاب

خشخاش،تسکین دهنده دستگاه عصبی و آرام بخش است. برگ خشخاش ،خواب آور وتسکین دهنده درد ها می باشد.ضماد جوشانده پوست خشخاش، بیخوابی، سردرد و درد های موضعی را درمان می کند.

روغن گل خشخاش، درد موضعی ،سردرد و دیگر درد های عصبی را تسکین داده و ورم های دردناک را التیام می بخشد.

دستگاه گوارش

جوشانده پوست خشخاش، درمان کننده التهاب معده و اسهال های مزمن و خونی است.

عصاره پوست خشخاش، دل درد را تسکین می دهد.

شیاف پوست خشخاش، درمان کننده اسهال های مزمن می باشد.

اختلالات صفراوی

جوشانده ریشه خشخاش، اختلالات کبدی وانسداد مجاری صفراوی را برطرف نموده و از پر شدن کیسه صفرا جلو گیری میکند.

اختلالات کلیوی

دانه های خشخاش، اختلالات کلیوی را برطرف نموده و سوزش مثانه و مجاری ادرار رابرطرف میسازد.

ناراحتی های پوستی

ضماد گل خشخاش و مخلوط آب گشنیز، اگزما، جوشهای ریز خار دار و آلرژی های پوستی را برطرف      می سازد.خلاصه آنکه خشخاش گیاهی داروئی است با اثر خواب آور، و تسکین دهنده دردها که بایستی در حد اعتدال مورد استفاده قرار گیرد

خشخاش التیام دهنده دردها و اختلالات عصبی ،گوارشی ،صفراوی، کلیوی، تنفسی و پوستی است.

با جوشانده ریشه این گیاه ،فشار خون، ضماد گل آن سوزش و خارش چشم و اورام بر طرف می شود.

خشخاش در افراد سرد مزاج سبب بروز اختلالات ریوی ،گوارشی ،عصبی،جنسی و پوستی می شود.

¹Papaver rhoeas

 ²Corniculatum glaucium

اختلالات تنفسی

دانه های خشخاش، برطرف کننده سینه درد و سرفه های خشک است. روغن خشخاش نیز سینه درد را درمان می کند. یکی از فرآورده های معروف خشخاش "تریاک" است که در صنعت دارو سازی مصرف می شود و در طب سنتی مورد استفاده پزشکان قرار می گیرد.در طب سنتی، تریاک در درمان اسهال، زخم روده و معده، تنگی نفس، نقرس حاد، سردرد، پیچش شکم، جرب، خارش های پوستی، بصورت شیرابه، ضماد، قطره و پودر استفاده می شود.

استمرار در مصرف معجون و داروهائیکه با تریاک تهیه می شوند، موجب اعتیاد و زیاده روی در مصرف آن و سبب مسمومیت و مرگ می گردند. باید دانست که نوع دیگر خشخاش ،"خشخاش سفید" است که به آن "خشخاش بستانی" یا "شقایق" می گویند. خشخاش بحری یا "مامیثا" نوع دیگر شقایق است که دارای خاصیت داروئی می باشد.

آرشیو موضوع :

نقش داروی اپیوم در درمان اعتیاد؛ بخش اول